Như ở bài trước, chúng ta đã biết tính cho bài toán doa lỗ lay rộng. Hôm nay sẽ là trường hợp ngược lại, vậy có gì khác với bài lay rộng. Hãy cùng mình khám phá nhé. À, nếu bạn nào chưa xem bài tập dung sai đường kính dao doa doa lỗ lay rộng thì có thể xem ở bên dưới nhé.
Xem ngay: Bài tập dung sai đường kính dao doa doa lỗ lay rộng
Đề bài
Cần doa 1 lỗ có đường kính danh nghĩa là D (20mm). Dung sai chế tạo lỗ là Δ (0~ + 0.033) Ø20H7. Biết:
- Lượng co hẹp lớn nhất khi doa là Pmax = 0.009 (mm).
- Lượng co hẹp nhỏ nhất khi doa là Pmin = 0.005 (mm).
Dung sai chế tạo dao doa là N. Lượng dự trữ mài lại dao doa là J.
Hãy xác định:
- Đường kính lớn nhất của dao doa khi chế tạo.
- Đường kính nhỏ nhất của dao doa khi sử dụng.
- Kích thước danh nghĩa của dao doa.
Dạng 1
Doa lỗ có Ddanh nghĩa = Dmin. Dung sai chế tạo là Δ.
Dạng 2
Doa lỗ có Ddanh nghĩa = Dmax
Dạng 3
Doa lỗ có Ddanh nghĩa = 1/2 * (Dmax + Dmin )
Dạng 4
Doa lỗ có Ddanh nghĩa = Dmin + 1/2 * ITD
Dạng 5
Doa lỗ có Ddanh nghĩa = Dmax – 1/2 * ITD
Hướng dẫn giải bài toán dung sai đường kính dao doa lay rộng
Để biểu diễn cho một mối ghép hay một miền dung sai cho một giá trị kích thước nào đó thì ta dùng 1 hệ trục tọa độ. Với:
- Trục hoành là biểu diễn kích thước danh nghĩa của lỗ (hay của trục).
- Trục tung biểu diễn miền dung sai chế tạo (hoặc dung sai kích thước thực).
Vẽ miền dung sai chế tạo lỗ
Đầu tiên chúng ta vẽ trục hoành và vẽ miền dung sai chế tạo lỗ 0~ + 0.033. Vì từ 0~ + 0.033 nghĩa là từ 20 ~ 20.033 mm nên nó nằm trên trục hoành.
Khi gia công doa lỗ co hẹp thì dao doa nên to hay bé hơn lỗ???
Khi gia công doa lỗ co hẹp thì dao doa phải to.
Vẽ miền dung sai đường kính dao doa khi chế tạo
Chúng ta vẽ Pmin và Pmax.
Giả sử Pmin trên hình là Pmax thì khi doa, có thể nó vượt qua Pmax thì nó sẽ thành lỗ to, mà lỗ to thì không sửa được -> Phế phẩm. Cho nên không thể là Pmax, vậy nó sẽ là Pmin. Còn phần bên dưới là Pmax.
Giả sử Pmax ở dưới là Pmin, nếu doa dưới Pmin thì thì có thành phẩm nhưng phế phẩm nhiều hơn. Vậy ở dưới không thể là Pmin mà nó sẽ là Pmax.
Vẽ miền dung sai chế tạo dao doa và dự trữ mài lại
Khi chế tạo thì dao doa cũng có dung sai, khoảng dung sai của nó là N. Chúng ta tìm ra được ddn = dmax (dmax là đường kính lớn nhất khi chế tạo dao doa), và đồng thời cũng tìm được dmin.
Phần còn lại sẽ là phần dự trữ mài lại J của dao doa.
Vậy câu hỏi đặt ra là N lấy bằng bao nhiêu?
Trong chế tạo, độ chính xác của dao thường cao hơn độ chính xác gia công của chi tiết từ 2 đến 3 cấp, nó tương đương miền dung sai của dao doa từ 1/2 đến 1/4. Người ta sẽ lấy khoảng giữa là 1/3. Vậy khoảng dung sai chế tạo dao doa N = 1/3 ITD
Đường kính lớn nhất của dao doa khi chế tạo
dmax = Ddn + Δ + Pmin = 20 + 0.033 + 0.005 = 20.038 (mm)
Đường kính nhỏ nhất của dao doa khi sử dụng
dmin sd = Ddn + Pmax = 20 + 0.009 = 20.009 (mm)
Kích thước danh nghĩa dao doa bằng bao nhiêu?
Khi chế tạo dao, người ta thấy Trong gia công người ta thấy dao như 1 chi tiết bị bao ngoài bởi lỗ chi tiết, nên dao sẽ được tra theo hệ thống trục và trục cơ bản. Vì vậy đường kính dao doa danh nghĩa sẽ bằng dmax.
ddn = dmax = Ddn = 20.
Các dạng bài toán thì nó giống cách trình bày ở phần Bài tập dung sai đường kính dao doa doa lỗ lay rộng, các bạn có thể tham khảo bên dưới:
Xem ngay: Bài tập dung sai đường kính dao doa doa lỗ lay rộng
Bấm để ghi chú